Αυτοεκτίμηση είναι η διανοητική και συναισθηματική αξιολόγηση της αξίας μας. Η θεμελίωση της αρχίζει από την παιδική μας ηλικία, τότε που ακόμα ήμασταν εξαρτημένοι βιολογικά και συναισθηματικά ενώ διαμορφώνεται και αναδιαμορφώνεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου ανάλογα με τα βιώματά μας, επηρεάζοντας την εξέλιξή μας σε κάθε τομέα της ζωής μας.
Η αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι:
Υπερβολικά υψηλή: Είναι το αίσθημα ανωτερότητας από τους άλλους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι επικριτικοί και αλαζονικοί, εκλογικεύουν με δικαιολογίες τη στάση τους, ενώ παραβλέπουν τα δικά τους ελαττώματα.
Χαμηλή: Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοπεποίθηση νιώθουν κατώτεροι από τους άλλους. Εκτιμούν τις απόψεις των άλλων πάνω απ΄τις δικές τους και εστιάζουν στα ελαττώματά τους παρά στα προτερήματά τους. Φοβούνται την αποτυχία και θεωρούν τους άλλους καλύτερους απ΄αυτούς.
Υγιής: Είναι η ακριβής και ισορροπημένη αυτοεκτίμηση. Τα άτομα αυτά αναγνωρίζουν και αποδέχοναι τόσο τα προτερήματα όσο και τα ελαττώματά τους. Έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες για τον εαυτό τους αλλά και για τους άλλους.
Αιτίες χαμηλής αυτοεκτίμησης:
- Δύσκολες και αγχωτικές εμπειρίες ζωής
- Τραυματικά γεγονότα
- Προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας
- Οικονομικά προβλήματα
- Περιορισμένες ή προβληματικές συναναστροφές
- Γονείς που δημιουργούν ανασφαλείς δεσμούς, επικριτικοί, απορριπτικοί, απαξιωτικοί, ψυχροί, εκφοβιστικοί, υπερπροστατευτικοί. Αυτοί οι γονείς μεταδίδουν στα παιδιά τους μια διαστραβλωμένη αντίληψη για την αξία τους, δηλαδή μια προβληματικά χαμηλή αυτοπεποίθηση.
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση έχουν
→ διαρκή ανησυχία και αμφιβολίες για την απόδοσή τους
→ αίσθημα αναξιότητας και ανεπάρκειας
→ σύμπλεγμα κατωτερότητας
→ συνεχείς αυτομομφές
→ μίσος για τον εαυτό τους
Αντίθετα τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση χαρακτηρίζονται από:
→ Έλλειψη αυτοβελτίωσης. Θεωρώντας ότι είναι τέλειοι, δε χρειάζεται να αλλάξουν τίποτα και είναι τυφλοί στα λάθη που κάνουν
→ Προβλήματα κοινωνικοποίησης και σχέσεων. Επειδή αυτά τα άτομα έχουν ανάγκη τον έπαινο και την επιβεβαίωση, όταν αυτό δε συμβαίνει προκαλεί θυμωμένες αντιδράσεις και απομάκρυνση των φίλων.
→ Ανικανότητα διαχείρισης κριτικής. Αυτά τα άτομα δυσκολεύονται να διαχειριστούν την κριτική με ωραίο τρόπο. Πιστεύουν ότι οποιαδήποτε κριτική τους γίνεται είναι ψευδής και τους γίνεται γιατί τους ζηλεύουν.
Από την άλλη, τα άτομα που έχουν υγιή αυτοεκτίμηση
→ Είναι σε θέση παίρνουν αποφάσεις
→ Διεκδικούν ό,τι θεωρούν σημαντικό για αυτούς
→ Αναγνωρίζουν τα δυνατά και θετικά τους σημεία
→ Διαχειρίζονται τα λάθη τους
→ Αγαπάνε τον εαυτό τους
→ Πιστεύουν στον εαυτό τους
Η εδραίωση της αυτοεκτίμησης προέρχεται από την εικόνα που έχουμε σχηματίσει για τον εαυτό μας, αλλά και από την εικόνα του εαυτού μας αναλογικά με τις αντιλήψεις και τις αντιδράσεις των άλλων για εμάς. Η αλλαγή και η βελτίωση της αυτοεκτίμησης μας όμως είναι εφικτή αρκεί να δώσουμε μια ευκαιρία στον εαυτό μας.
